Rouw heeft geen vaste vorm. Het komt binnen op z’n eigen manier, soms als een storm, soms als een fluistering. Het kruipt onder je huid en raakt lagen waarvan je niet wist dat ze bestonden.
In mijn werk ontmoet ik vaak mensen die proberen te begrijpen wat ze voelen. Maar rouw laat zich niet begrijpen. Ze wil doorvoeld worden.
Ik heb dat zelf op een rauwe manier geleerd. Rouw komt steeds anders.
Een persoonlijk afscheid.
Een paar jaar geleden overleed een dierbare vriendin. We hadden een diepe vriendschap en deelde alles met elkaar.
Ze koos bewust voor euthanasie. Ons afscheid was intens, je zegt dan niet meer ‘tot de volgende keer’. Wel vroeg ik haar: ´Laat je me weten als je goed bent aangekomen, aan de andere kant?´
Ze lachte, want ze geloofde niet in leven na de dood.
Toch voelde ik haar duidelijk in de dagen na haar overlijden. Maar op een moment, juist toen ik haar steun het hardst nodig had, leek het stil. Ik voelde alleen leegte en gemis. Alsof ik voor een gesloten deur stond, ik wist dat ze er was, maar ik kon haar niet bereiken.
Tot ik op een ochtend wakker werd met een helder gevoel. Ik voelde haar hand op mijn schouder. Haar liefdevolle aanwezigheid.
Toen wist ik: ze is er nog. Anders, maar niet weg.
De verbinding verandert, maar eindigt niet.
Dat is wat rouw mij heeft geleerd: de verbinding eindigt niet, ze verandert.
De trilling van de ziel wordt fijner. En dat vraagt van ons om anders te luisteren, niet meer met onze oren, maar met ons hart.
Rouw vraagt ruimte, geen haast.
Vaak willen we weten: Hoelang duurt dit? Wanneer wordt het lichter? Maar rouw kent geen planning, ze beweegt in golven.
En in plaats van het proberen te controleren, helpt het om mee te bewegen.
Soms is dat gewoon bewust ademen. Of je hand op je hart leggen en eerlijk zijn over wat je voelt, zelfs als dat gevoel elk moment verandert.
Er zijn dagen dat je sterk bent. En dagen waarop een geur, een lied of een lege stoel je terugwerpt in het rauwe gemis.
Alles hoort erbij. Ook de momenten waarop je weer kunt lachen. Of de verwarring als het leven doorgaat, terwijl jij nog stilstaat.
Rituelen laten de ziel spreken.
Wat mij helpt, is een klein altaar in huis met een kaars, een foto, een voorwerp.
Een plek om te voelen, herinneringen op te halen, te praten of te schrijven.
Soms schrijf ik een brief aan de ander en als ik me ervoor openstel, komt er een brief terug vanuit de hemel.
Soms vloeien de woorden vanzelf. Soms blijft het stil, maar voel ik een zachte rust neerdalen.
De liefde blijft. In een andere vorm.
De ziel leeft voort.
Als medium zie ik het telkens weer: overledenen blijven liefde uitstralen.
Ze zijn dicht bij, ze geven steun en delen zelfs hun humor.
Ze leven voort, niet alleen in herinnering, maar als levende aanwezigheid, als ziel.
En ook als jij dat niet duidelijk voelt, mag je vertrouwen op die band.
De liefde sterft niet, ze verandert alleen van vorm.
Je hoeft het niet alleen te dragen
Rouw vraagt om dieper in jezelf te zakken. Om te luisteren naar je innerlijke wijsheid en je gevoel.
Maar dat betekent niet dat je het alleen moet doen.
Juist in rouw is het helend om gedragen te worden, door mensen die niets hoeven op te lossen, maar gewoon bij je zijn in stilte of om te luisteren.
En soms, als de tijd rijp is, kan ik je helpen om weer contact te maken met je geliefde, met jezelf en met het leven.
Rouw is geen zwakte. Het is een uitdrukking van liefde.
Hoe dieper je hebt liefgehad, hoe dieper je rouwt.
Maar onder al die lagen ligt iets kostbaars: een nieuwe verbinding met het leven zelf en met wie jij ten diepste bent.
Wees zacht voor jezelf, je wordt zelfs op de moeilijkste momenten gedragen.