In 2011 brandde honderden hectaren van de Kalmthoutse Hei af. Onze Kalmthoutse trots lag er verwoest en zwartgeblakerd bij. Zover je kon zien was het één grote zwarte oppervlakte.
We vroegen ons af of dit ooit nog goed zou komen, nu tien jaar later staat ‘onze’ Hei er weer prachtig bij! Je ziet hier en daar nog de restanten van deze alles vernietigende brand. Hier en daar liggen nog dode bomen die stilletjes aan beginnen te vermemelen.
Eind 2009 raakte ik in een depressie. Een gevoel dat ik nooit gekend had. Er waren wel sombere dagen maar ik heb steeds een optimistische kijk op het leven gehad, ondanks vele moeilijke perioden. Deze depressie sloop als een dief in de nacht in mij.
Ik sleepte me door de dagen heen, totaal geen moed om iets te doen en alle interesse in de buitenwereld was verdwenen. De eenzaamheid was groot terwijl ik zoveel mooie mensen om me heen had.
De innerlijke pijn was soms zo groot dat ik gedachten kreeg om uit het leven te stappen. Uit wanhoop dat er nooit een einde aan deze depressie zou komen.
Dit leek me de enige oplossing om verlost te zijn van alle pijn. Een dagelijkse strijd met mezelf, dit zou me eindelijk die innerlijke rust geven waar ik zo naar hunkerde. Maar iets in mij was sterker, sterker om te overleven.
Ik kan me goed inleven in mensen die uit het leven stappen. Je ziet geen uitweg meer, geen mogelijkheden, alle plezier en hoop is weg. Je voelt enkel een stil diep innerlijk lijden, diepe leegte en verdriet. Je verdwijnt in een diep zwart gat en je hebt het gevoel dat dit altijd zo zal blijven.
In de loop van dat jaar had ik vier overlijdens op vier maanden tijd. Drie ervan hebben me heel diep getroffen. Ik zat in een druk gezinsleven, een drukke zaak en ging gewoon verder met het leven.
Ik nam geen tijd om te rouwen. Ik had over de jaren heen al veel vrienden, familie en kennissen afgegeven dus ik dacht dat ik wel met de dood kon omgaan.
Maar niets was minder waar. Rouwen is zo belangrijk. Het is een proces waar je doorheen moet. Tijdens een rouwproces komen zoveel emoties naar boven. Onmacht, schuldgevoel, oude kwetsuren, boosheid, angst, het niet aanvaarden.
Deze gevoelens moeten echt ruimte krijgen. Daarvoor dienen emoties, ze maken ons attent op onze behoeften, ze willen doorleefd en doorvoeld worden anders krijg je fysieke en psychische klachten.
Vrouwen gaan anders om met rouwen dan mannen. Vrouwen moeten kunnen praten, hun verhaal steeds weer opnieuw van zich afpraten. Het is belangrijk dat je mensen om je heen hebt die een luisterend oor hebben.
Je hebt geen antwoorden nodig, er zijn geen antwoorden voor diep verdriet. Mannen keren meer naar binnen, verwerken hun verdriet in stilte en vluchten gemakkelijker weg in hun werk, bij vrienden of zoeken nieuwe uitdagingen.
Dit kan wel eens tot conflicten leiden binnen een relatie. Rouwen gaat op en af, soms lijkt het of de ene door het proces heen is en begint de ander weer dieper te rouwen.
Elkaar de ruimte geven om het proces ieder op zijn manier te doorleven is zo belangrijk. Om elkaar op een heel veilige manier te ondersteunen, met of zonder woorden.
Hoe je met de dood kan omgaan heb ik niet geleerd, ik heb het steeds in stilte op mijn manier gedragen. De mensen om me heen wisten ook niet hoe ze hier mee om moesten gaan. De dood werd doodgezwegen en het verdriet werd gemeden. Het leven gaat verder en je moet het maar loslaten.
Je kan niets loslaten, of het nu rouwen om een overleden dierbare is of een hechte vriendschap die wordt verbroken, een werk dat je verliest of een echtscheiding. Het wordt een onderdeel van je leven, het vormt je.
Je bent nooit meer dezelfde als vroeger.
Als ik nu, zoveel jaar later naar onze Kalmthoutse Hei kijk, dan zie ik hier en daar nog de restanten van deze allesvernietigende brand. Het doet me herinneren aan wat ooit geweest is, het hoort erbij. De Hei heeft de kracht gehad om te overleven en staat er weer in al haar glorie.
Elke diepe pijn draagt, na een donkere periode, iets moois met zich mee en wordt vruchtbaarder dan ooit ervoor. Mijn overledenen kwamen op bezoek en maakten me bewust dat er leven is na de dood, dat de dood niet het einde is maar de opening naar een nieuw leven. Dit is het begin van mijn transformatie geweest.
Mijn vader zaliger hoorde ik plots zeggen: Je wordt weer gelukkig. Het is me uiteindelijk gelukt. Ik heb mijn tijd nodig gehad om alle diepere pijnen die ik zo veilig had verborgen te aanvaarden, niet los te laten, maar te omarmen. Het hoort bij me, het is mijn geschiedenis.
Nu weet ik dat ik nooit alleen ben en dat ik begeleiding krijg van mijn overledenen en gidsen. Als ik sterf weet ik dat ik ze aan de andere zijde terug zie en dat ik mijn geliefden aan deze zijde achterlaat in rouw. Dan zal ik er voor hen zijn, met veel liefde, zodat ze weer verder kunnen.
Deze depressie was een noodsignaal dat het anders moest.
Moeilijke perioden gaan voorbij met vallen en opstaan om uiteindelijk verrijkt verder te gaan. Nu ben ik blij dat ik de moed heb gehad om verder te leven. Ik voel me gelukkiger dan ooit en volg veel bewuster mijn hart. Ik overleef niet meer, maar leef. Ik geniet van het leven, mijn werk en alles wat er écht toe doet.
‘We ontwikkelen geen moed door elke dag gelukkig te zijn. Wij ontwikkelen moed door te overleven in moeilijke tijden en uitdagende tegenspoed.’ Barbara De Angelis